ندول یا گره تیروئید چیست؟

تیروئید غده ای پروانه ای شکل در جلوی گردن و بالای ترقوه است. گره ها یا ندول های تیروئید قسمت های برجسته گرد یا بیضوی شکل هستند که ممکن است در تیروئید ایجاد شوند. این گره ها معمولاً خطری ایجاد نمی کنند ولی به ندرت ممکن است تغییرات بدخیمی در آن ها ایجاد شود که باید با تست های تشخیصی آن را تعیین کنیم.

علت‌های ایجاد ندول تیروئید

ید برای تولید هورمون تیروئید ضروری است؛ هنگامی که بدن شما به اندازه‌ی کافی ید دریافت نکند، غده تیروئید شما به تدریج بزرگ‌تر و تبدیل به گواتر می‌شود. گواتر می‌تواند زمینه را برای رشد ندول‌های تیروئید فراهم کند. همچنین، تیروئیدیت یا التهاب غده تیروئید می‌تواند باعث ایجاد ندول یا گره تیروئید شود. علاوه بر این، عوامل زیر می‌توانند شانس مبتلا شدن به گره تیروئید را در مقایسه با میانگین افراد بالا ببرند.

• کهولت سن
• قرار گرفتن سر و گردن در مجاورت پرتوهای خطرناک خصوصا در سنین زیر ۲۰ سال و بالای ۷۰ سال
• مؤنث بودن
• کمبود ید در بدن
• مبتلا بودن به تیروئیدیت یا التهاب مزمن تیروئید

برخی از انواع ندول‌های تیروئید بزرگ شده و توسط خود افراد به هنگام نگاه کردن در آینه تشخیص داده می شوند و به این دلیل در گردن قابل تشخیص هستند، این گره‌های بزرگ گاهی فرایند بلع و تنفس را با مشکل مواجه می‌کنند.

• کاهش وزن ناگهانی
• تعریق زیاد
• رعشه
• عصبانیت
• ضربان قلب تند و نامنظم

سه اقدام اولیه در بیماری که گره تیروئید تشخیص داده شده است:

قدم اول: بیمار توسط پزشک معاینه می شود تا اندازه تیروئید و ندول های آن را بیشتر بررسی کند، سپس شرح حالی از علائم اینکه بزرگی و گره تیروئید علائم انسدادی یا احساس توده در گردن یا تغییر صدا ایجاد شده است؟ شرح حال بیماری های دیگر از جمله سابقه فامیلی بیماری های تیروئید، سابقه اشعه گرفتن در ناحیه سر و گردن و … نیز بررسی می شود.

قدم دوم: انجام سونوگرافی تیروئید که روش غیرتهاجمی مناسبی برای به دست آوردن اطلاعات کامل‌تر از گره تیروئید است. سونوگرافی کمک می کند تا اندازه تیروئید، تعداد گره های آن، اندازه گره ها و جنس ندول (جامد، کیستی یا تلفیق هر دو) آن را با دقت بیشتری بررسی کند.

قدم سوم: اندازه گیری TSH است، همچنین کم کاری و پر کاری تیروئید با بررسی سطح هورمون TSH قابل بررسی می باشد.

برای اینکه به نوع بافت گره تیروئید پی ببریم، لازم است مقداری از بافت گره را به وسیله سوزن خارج  کنیم و از نظر پاتولوژی بررسی کنیم. این نوع نمونه گیری را FNA می گویند که تحت سونوگرافی انجام می شود. نتیجه نمونه برداری تیروئید ممکن است خوش خیم، بدخیم و یا نمونه کافی نباشد که براساس نتایج نمونه گیری و سونوگرافی تیروئید، برای درمان گره تیروئید تصمیم گیری می شود. پزشک با کمک سونوگرافی جای ورود سوزن را مشخص می‌کند. بعد از نمونه برداری جهت بررسی نمونه به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

عدم نمونه کافی یعنی تعداد سلول‌های کافی برای رسیدن به تشخیص دقیق در پاتولوژی جمع‌آوری نشده است. در این حالت ممکن است پزشک دستور انجام مجدد نمونه‌برداری را بدهد یا بدون انجام مجدد آزمایش، عمل جراحی برای برداشتن ندول را در دستور کار قرار دهد.

نیاز به انجام الاستوگرافی (Elastography) برای اندازه‌گیری قابلیت سختی بافت ندول و همچنین واکنش آن به فشار انجام می‌شود.

در صورتی که جواب نمونه گیری بدخیم باشد لازم است که تیروئید بطور کامل خارج شود و براساس نوع بدخیمی و اندازه آن گاهی لازم است قطره ید رادیواکتیو بعد از عمل تیروئید داده شود. این قطره به منظور از بین بردن سلولهای احتمالی باقی مانده از تیروئید می باشد که معمولاً یک مرتبه ولی گاهی بیش از یکبار به بیمار داده می شود. عمل جراحی تیروئید ممکن است منجر به کم کاری غده پاراتیروئید به صورت موقت یا دائم شود. غده پاراتیروئید در پشت تیروئید قرار دارد و مسئول کنترل کلسیم خون است و کم کاری آن منجر به افت کلسیم خون می شود که با مصرف قرص کلسیم جبران می شود.
گاهی به هنگام عمل جراحی تیروئید عصبی که به تارهای صوتی می رسد آسیب می بییند و باعث می شود بیماران مدتی دچار تغییر صدا و گرفتگی آن شوند که به مرور زمان معمولاً بهبود می یابد.