ندول يا گره تيروئيد چيست؟

تيروئيد غده ای پروانه ای شكل در جلوی گردن و بالای ترقوه است. گره ها يا ندول های تيروئيد قسمت های برجسته گرد يا بيضوی شكل هستند كه ممكن است در تيروئيد ايجاد شوند. اين گره ها معمولاً خطری ايجاد نمي كنند ولي به ندرت ممكن است تغييرات بدخيمی در آن ها ايجاد شود كه بايد با تست های تشخيصی آن را تعيين كنيم.

علت‌های ایجاد ندول تیروئید

ید برای تولید هورمون تیروئید ضروری است؛ هنگامی که بدن شما به اندازه‌ی کافی ید دریافت نکند، غده تیروئید شما به تدریج بزرگ‌تر و تبدیل به گواتر می‌شود. گواتر می‌تواند زمینه را برای رشد ندول‌های تیروئید فراهم کند. همچنین، تیروئیدیت یا التهاب غده تیروئید می‌تواند باعث ایجاد ندول یا گره تیروئید شود. علاوه بر این، عوامل زیر می‌توانند شانس مبتلا شدن به گره تیروئید را در مقایسه با میانگین افراد بالا ببرند.

• کهولت سن
• قرار گرفتن سر و گردن در مجاورت پرتوهای خطرناک خصوصا در سنین زیر ۲۰ سال و بالای ۷۰ سال
• مؤنث بودن
• کمبود ید در بدن
• مبتلا بودن به تیروئیدیت یا التهاب مزمن تیروئید

برخی از انواع ندول‌های تیروئید بزرگ شده و توسط خود افراد به هنگام نگاه كردن در آينه تشخيص داده مي شوند و به این دلیل در گردن قابل تشخیص هستند، این گره‌های بزرگ گاهی فرایند بلع و تنفس را با مشکل مواجه می‌کنند.

• کاهش وزن ناگهانی
• تعریق زیاد
• رعشه
• عصبانیت
• ضربان قلب تند و نامنظم

سه اقدام اوليه در بيماری كه گره تيروئيد تشخيص داده شده است:

قدم اول: بیمار توسط پزشک معاینه می شود تا اندازه تيروئيد و ندول های آن را بيشتر بررسي كند، سپس شرح حالي از علائم اينکه بزرگي و گره تيروئيد علائم انسدادی يا احساس توده در گردن يا تغيير صدا ايجاد شده است؟ شرح حال بيماری های ديگر از جمله سابقه فاميلي بیماری های تيروئيد، سابقه اشعه گرفتن در ناحیه سر و گردن و … نیز بررسی می شود.

قدم دوم: انجام سونوگرافي تيروئيد که روش غیرتهاجمی مناسبی برای به دست آوردن اطلاعات کامل‌تر از گره تیروئید است. سونوگرافي كمك مي كند تا اندازه تيروئيد، تعداد گره های آن، اندازه گره ها و جنس ندول (جامد، کیستی یا تلفیق هر دو) آن را با دقت بيشتری بررسي كند.

قدم سوم: اندازه گيری TSH است، همچنین کم کاری و پر کاری تیروئید با بررسی سطح هورمون TSH قابل بررسی می باشد.

براي اينكه به نوع بافت گره تيروئيد پی ببریم، لازم است مقداری از بافت گره را به وسيله سوزن خارج  كنيم و از نظر پاتولوژي بررسي كنيم. اين نوع نمونه گيری را FNA مي گويند كه تحت سونوگرافي انجام می شود. نتيجه نمونه برداری تیروئید ممكن است خوش خيم، بدخيم و يا نمونه كافي نباشد كه براساس نتايج نمونه گيری و سونوگرافي تيروئيد، براي درمان گره تيروئيد تصميم گيري مي شود. پزشک با کمک سونوگرافی جای ورود سوزن را مشخص می‌کند. بعد از نمونه برداری جهت بررسی نمونه به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

عدم نمونه كافي یعنی تعداد سلول‌های کافی برای رسیدن به تشخیص دقیق در پاتولوژی جمع‌آوری نشده است. در این حالت ممکن است پزشک دستور انجام مجدد نمونه‌برداری را بدهد یا بدون انجام مجدد آزمایش، عمل جراحی برای برداشتن ندول را در دستور کار قرار دهد.

نیاز به انجام الاستوگرافی (Elastography) برای اندازه‌گیری قابلیت سختی بافت ندول و همچنین واکنش آن به فشار انجام می‌شود.

در صورتي كه جواب نمونه گيری بدخيم باشد لازم است كه تيروئيد بطور كامل خارج شود و براساس نوع بدخيمي و اندازه آن گاهي لازم است قطره يد راديواكتيو بعد از عمل تيروئيد داده شود. اين قطره به منظور از بين بردن سلولهاي احتمالي باقي مانده از تيروئيد مي باشد كه معمولاً يك مرتبه ولي گاهي بيش از يكبار به بيمار داده مي شود. عمل جراحي تيروئيد ممكن است منجر به كم كاري غده پاراتيروئيد به صورت موقت يا دائم شود. غده پاراتيروئيد در پشت تيروئيد قرار دارد و مسئول كنترل كلسيم خون است و كم كاري آن منجر به افت كلسيم خون مي شود كه با مصرف قرص كلسيم جبران مي شود.
گاهي به هنگام عمل جراحي تيروئيد عصبي كه به تارهاي صوتي مي رسد آسيب مي بييند و باعث مي شود بيماران مدتي دچار تغيير صدا و گرفتگي آن شوند كه به مرور زمان معمولاً بهبود مي يابد.