الاستوگرافی کبد چیست و چه کاربردهایی دارد؟

کبد و بیماری های آن

كبد یک عضو حیاتی در سمت راست بالای شکم در بدن واقع شده است وعملکرد های متعددی از جمله سم زدايی و دفع محصولات زايد، تولید پروتئین ها و آنزیم ها، حفظ تعادل هورمون و ذخیره برخی از ویتامین ها و جداسازی باکتری ها از خون، تولید صفرا برای هضم غذا و همچنین باعث ایجاد عواملی است که به سیستم ایمنی بدن انسان کمک می کند تا عفونت را از بین ببرد. کبد تنها عضو بدن است که به راحتی می تواند سلول های آسیب دیده را جایگزین کند.

هر بیماری که موجب التهاب و یا آسیب به کبد شود و یا بر عملکرد کبد تاثیر بگذارد، بیماری کبدی گفته می شود. علل زیادی برای اختلال در کبد و عملکرد آن وجود دارد که شامل عفونت، قرار گرفتن در معرض مواد مخدر یا ترکیبات سمی، پاسخ خود ایمنی بدن یا نقص ژنتیکی که منجر به رسوب و ایجاد مواد مضر مثل آهن و مس می شود. اثرات این آسیب ها به کبد ممکن است شامل التهاب، زخم، انسداد، اختلالات لخته شدن خون و نارسایی کبدی باشد. از بيماری های كبدی مي‎توان به FLD ، فیبروز و سيروز اشاره كرد كه از جمله علائم بیماری های کبدی می‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زردی پوست
• کاهش وزن
• گیجی
• خستگی
• خارش
• کبودی پوست
• تورم در پاها

الاستوگرافی چیست؟

الاستوگرافی یک روش نوین در تصویربرداری پزشکی می باشد که در حال حاضر در درمان توده های بدخیم و خوش خیم بافت هایی مانند پستان، تیروئید، کبد و پروستات کاربرد دارد. دو ویژگی مهمی که در این سونوگرافی خاص تشخیصی در نظر گرفته شده است، اندازه و میزان سفتی در لحظه انجام آن است.

انواع الاستوگرافی

• الاستوگرافی سونوگرافی(فیبرواسکن)، با استفاده از دستگاه سونوگرافی و امواج صوت برای اندازه گیری سختی بافت استفاده می کند.
• MRE ( الاستوگرافی رزونانس مغناطیس Magnetic Resonance Elastography ) نامی است که برای تکنیک الاستوگرافی در نظر گرفته شده است که در MRI با استفاده از مغناطیس بسیار قدرتمند امواج رادیویی مقدار سفتی بافت را نمايش مي دهد.

الاستوگرافی کبد

از الاستوگرافی کبد برای تشخیص و بررسی بیماری FLD و فیبروز استفاده می شود. FLD که چربی جایگزین بافت نرمال کبد می‎گردد که این چربی ممکن است منجر به مرگ سلولی و فیبروز شود. فیبروز بیماری است که باعث کاهش جریان خون به داخل کبد می شود و این امر باعث ایجاد اسکار (جای زخم) در بافت کبد می شود که عدم درمان فیبروز منجر به مشکلات جدی کبدی از جمله نارسایی کبد و بروز سرطان کبد می شود. بسیاری از افراد که مبتلا به فیبروز هستند هیچ نوع علائمی از این بیماری ندارند و در نهایت فيبروز به سیروز(اسكار بسيار در کبد) تبديل مي‎شود. سیروز در اثر مصرف بالای الکل یا هپاتیت ایجاد می شود و در موارد شدید، ممكن است منجر به مرگ شود.

مراحل الاستوگرافی سونوگرافی کبد (فیبرواسکن):

• بیمار بر روی تخت معاینه دراز می‎كشد.
• مقداری ژل در محل مشخص برروی پوست بیمار ریخته می شود.
• پزشك پروب فیبرواسکن را بین دنده ها در گوشه راست و دیواره پایینی قفسه سینه قرار می دهد.
• چندين بار پالس بدون درد به کبد فرستاده می شود و ممکن است بیمار از طریق پروب لرزش های ملایمی را احساس نماید که آسیب جدی ندارد.
• امواج صوت، ضبط و اندازه گیری و نتایج روی دستگاه ثبت می شود.
• با استفاده از نتایج بدست آمده، پزشک احتمال مبتلا بودن به فیبروز یا سیروز را تشخیص می دهد.
• زمان اسکن حدود 10 الي 15 دقیقه می باشد.

مراحل MRE(الاستوگرافی از رزونانس مغناطیس):

• MRE با همان دستگاه MRI انجام می شود.
• فرد بر روی تخت مخصوص این دستگاه دراز می‎کشد و رادیولوژیست یک پد کوچک بر روی شکم فرد قرارمی دهد. این پد امواج صوت را به کبد انتقال می دهد.
• زمانی که بیمار وارد تونل MRI می شود، پدی که روی بدن بیمار قرار گرفته بود فعال شده و اندازه گیری هایی که از کبد دریافت نموده است را ارسال می نماید.
• اندازه گیری و نتایج روی دستگاه ثبت می شود و به یک نقشه تبدیل شود که نشان دهنده میزان سفتی کبد بیمار است.
• این تست ممکن است که حدود 30-60 دقیقه طول بکشد.

مضرات الاستوگرافی

هیچ خطری شناخته شده ای برای فیبرواسکن و MRE وجود ندارد. در صورتی که قبل از انجام خدمت دچار استرس شدید با پزشک خود در میان بگذارید تا با داروی مناسب استرس شما را کنترل کنند.

آمادگی لازم برای الاستوگرافی

• آمادگی خاصی برای الاستوگرافی سونوگرافی نیاز نیست.
• برای انجام MRE، آمادگی خاصی نیاز نیست، تنها مطمئن شوید که بیمار مشکل قلبی، ترکش و … وهیچ گونه اجسام فلزی و زیورآلات همراه خود نداشته باشد.

مراجعین محترم می توانند با مراجعه به بهترین کلینیک‎های تهران که آقای دکتر گرامی در آن حضور دارند و مجهز به دستگاه‎های پیشرفته و به روز در زمینه انواع تصویربرداری از جمله فیبرواسکن است؛ با استفاده از جدید ترین متدهای کم تهاجمی در تشخیص انواع توده های خوش خیم و بدخیم، نتایج مطلوبی را در این زمینه به دست بیاورند.