سونوگرافی ​بیوفیزیکال پروفایل (BPP) چیست؟

با آزمون بیوفیزیکال، سلامت جنین در دوران بارداری سنجیده می شود. این آزمون با کنترل الکتریکی قلب جنین و سونوگرافی انجام می شود، که ضربان قلب، تون عضلانی، حرکات، تنفس و میزان مایع آمنیوتیک اطراف جنین اندازه گیری این آزمون می شود. معمولا در ۳ ماهه آخر بارداری انجام می شود، اما اگر احتمال آسیب جنین در دوران بارداری وجود داشته باشد، ممکن است در هفته های ۲۸ تا ۳۴ بارداری انجام شود چون در این زمان احتمال کاهش رشد جنین در رحم وجود دارد و ممکن است بسیاری از مشکلات اتفاق بیفتد. آزمون بیوفیزیکال در مادرانی که بارداری عادی دارند و رشد جنینشان مشکلی ندارد، معمولا در هفته ۳۲ بارداری برای اولین بار و با نظر پزشک انجام می گیرد. در برخی زنان که بارداری های پرخطر دارند، ممکن است لازم باشد این آزمون هر هفته یا ۲ بار در هفته در ۳ ماهه آخر انجام گیرد. در مامایی مدرن توصیه می شود آزمون بیوفیزیکال برای همه مادران انجام شود، به خصوص برای بررسی سلامت جنین در بارداری هایی که بیش از ۴۰ هفته طول کشیده است، اما جزو آزمون های استاندارد و معمول دوران بارداری نیست. اگر وزن گیری جنین مناسب باشد و بارداری روند خوبی را طی کند، لزومی به انجام آزمون بیوفیزیکال نیست

بیوفیزیکال پروفایل یکی دیگر از آزمایشات دوران بارداری است که برای تشخیص وضعیت سلامت جنین به کار گرفته می شود. این آزمون پنج مورد از جنبه های وضعیت جنین را در داخل رحم بررسی می کند.

1. تعداد ضربات قلب (FHR)
2. وضعیت تنفس جنین
3. حرکات جنین
4. تون عضلانی جنین ( توانایی جنین در خم کردن پاها و دستها و عکس العمل فیزیکی او به برخورد )
5. میزان مایع آمنیوتیک

در صورتی که هر پنج مورد بالا طبیعی باشد ، جای نگرانی نیست و حال جنین خوب است. اما اگر یک یا چند مورد از فاکتورهای سلامت جنین مشکل داشته باشد ، انجام آزمایش های تکمیلی مانند تست استرس انقباضی (CST) و تحریک ویبروآکوستیک (vibroacoustic stimulation (VAS)) ضرورت پیدا می کند.

چه کسانی باید بیوفیزیکال پروفایل در بارداری انجام دهند؟

مادران باردار با حاملگی پر خطر مانند افزایش فشار خون ، زنان دیابتی ( نوع 2) ، زنان با مشکل کلیوی و قلبی معمولا کاندید انجام بیوفیزیکال پروفایل هستند. در حاملگی های دو یا چندقلویی و زنانی که از تاریخ زایمان آنها گذشته است نیز بیوفیزیکال پروفایل انجام می شود تا از سلامت جنین اطمینان حاصل گردد.

نحوه انجام بیوفیزیکال پروفایل (BPP) چگونه است؟

طی آزمون بیوفیزیکال پروفایل ضربان قلب و تنفس جنین ، درست مانند تست استرس انقباضی، مورد پایش قرار می گیرد. همزمان به وسیله اولتراسوند جنین به مدت 30 دقیقه از نظر تعداد و میزان حرکت بررسی می گردد. در سونوگرافی می توان با مشاهده حرکات قفسه سینه تعداد تنفس جنین را شمارش کرد. همچنین می توان تون عضلانی جنین را نیز با شمارش حرکت دادن پاها ، جابجا شدن های جنین و سایر حرکات او مورد بررسی قرار داد.
در این تست به هر یک از 5 عامل بررسی شده ، نمره 0 تا 2 داده می شود و در نهایت این نمرات با هم جمع می شوند. نتیجه آزمون 8 تا 10 طبیعی تلقی می شود.
نتیجه تست زیر 8 به این معنی است با احتمال زیاد نیاز به انجام آزمایشات بیشتر و پایش دقیق مادر وجود دارد.
اگر نمره بیوفیزیکال پروفایل 6 باشد ، تست باید در 24 ساعت آینده مجددا تکرار شود.
با نمره 4 شاید نیاز به انجام هرچه زودتر زایمان باشد.

بیوفیزیکال پروفایل در چه زمانی انجام می شود؟

بیوفیزیکال پروفایل معمولا در سه ماهه آخر بارداری ، به خصوص هفته های پایانی انجام می شود.

خطرات

تست بیوفیزیکال پروفایل غیرتهاجمی است و هیچ خطری برای مادر و جنین ندارد.

تست بیوفیزیکال پروفایل تعدیل شده چیست؟

این تست عوامل جنینی بیشتری را در بر می گیرد. در این نوع آزمون تست بدون استرس هم گنجانده شده که ضربان قلب ، تعداد تنفس و میزان مایع آمنیوتیک را تخمین می زند. اندازه مایع آمنیوتیک کمتر از حد طبیعی (اولیگوهیدرآمنیوس) می تواند نشان دهنده عدم توانایی کلیه های جنین در تولید ادرار و یا کارکرد نادرست جفت باشد.
در صورتی نتیجه تست بدون استرس و میزان مایع آمنیوتیک طبیعی باشد ، جنین از سلامت کامل برخوردار است.

دکتر رضا گرامی ، متخصص رادیولوژی و فوق تخصص سونوگرافی ، اکوی قلب جنین و آنومالی اسکن